ความหลากหลายทางชีวภาพ (Biological
diversidy) บนโลกเรานั้นมีเป็นจำนวนมากซึ่งจะสังเกตเห็นง่ายๆ
ได้จากการที่มีชนิดของสิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์มากมายซึ่งมีรูปร่างลักษณะ
แตกต่างกัน พบอยู่กระจัดกระจายทั่วไป ตามแหล่งธรรมชาติต่างๆ ทั่วโลก
สิ่งมีชีวิตชนิดต่างๆ เหล่านี้เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีคุณค่าและสำคัญอย่างยิ่งต่อความอยู่รอด
ของมนุษย์เรา
โดยที่ส่วนหนึ่งมนุษย์เราได้รู้จักและนำมาใช้ประโยชน์เป็นปัจจัยสี่แล้ว
แต่ส่วนใหญ่มนุษย์เรายังไม่รู้จักและยังไม่ได้ทำการศึกษาและนำมาใช้ให้เกิด
ประโยชน์สูงสุดเลย ปัจจุบันพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ต่างๆ กำลังถูกทำลายลงอย่างรวดเร็วเนื่องจากมนุษย์มีอัตราการเพิ่มประชากรรวดเร็ว
มากและมีความต้องการที่อยู่อาศัยที่ทำกินเพิ่มขึ้น
จึงได้เข้าไปทำลายแหล่งที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติของสิ่งมีชีวิตจนลดจำนวนลงไป ทุกวัน
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริเวณป่าเขตร้อนของโลก ซึ่งคาดว่าเป็นแหล่งรวบรวมพันธุ์พืชและสัตว์ต่างๆ
ไว้จำนวนมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ของที่มีในโลก
กำลังมีอัตราการถูกทำลายอย่างรวดเร็วและรุนแรงกว่าแหล่งธรรมชาติอื่นๆ
การที่โลกเรามีจำนวนชนิดของสิ่งมีชีวิตมากมายมหาศาล
และมีพื้นที่ที่อยู่อาศัยกว้างขวางมาก
ประกอบกับการให้การสนใจศึกษาสิ่งมีชีวิตแต่ละประเภทแตกต่างกัน
จึงทำให้มนุษย์ยังไม่ทราบแน่นอนว่า มีสิ่งมีชีวิตทั้งหมดกี่ชนิดในโลก Erwin
(1983) ประมาณว่าเฉพาะแมลงอย่างเดียวในป่าดิบชื้นของโลกอาจมีจำนวนสูงถึง
30 ล้านชนิด
ซึ่งจากตัวเลขนี้ทำให้นักชีววิทยาหลายท่านคาดว่าถ้าเป็นตัวเลขใกล้เคียงกับ
ความจริงแล้ว จะยังมีจำนวนสิ่งมีชีวิตอีกหลายบริเวณที่มนุษย์ยังไม่ได้ทำการศึกษาค้นคว้า
ถึงจำนวนของสิ่งมีชีวิตอย่างจริงจัง เช่น บริเวณพื้นก้นมหาสมุทร บริเวณเขตปะการัง
และบริเวณใต้ดินของป่าเขตร้อน เป็นต้น อย่างไรก็ตาม Wilson (1988) ได้ให้ความเห็นภายหลังที่ได้รวบรวมหลักฐานจากแหล่งข้อมูลต่างๆ
ว่าตัวเลขจริงของจำนวนชนิดของสิ่งมีชีวิตน่าจะอยู่ระหว่าง 5 – 30
ล้านชนิด ในจำนวนนี้มีสิ่งมีชีวิตที่ถูกค้นพบและถูกตั้งชื่อวิทยาศาสตร์แล้วประมาณ 1.4
ล้านชนิดเท่านั้น (Parker, 1982) ซึ่งเป็นพืชพวกที่มีท่อลำเลียงจำนวนประมาณ
230,000 ชนิด สัตว์มีกระดูกสันหลังประมาณ 41,000
ชนิด แมลงประมาณ 750,000 ชนิด และที่เหลืออีกประมาณ 379,000
ชนิด เป็นสัตว์พวกไม่มีกระดูกสันหลัง เห็ด รา สาหร่าย และสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กอื่นๆ
ประมาณว่าในบรรดาพืชพวกที่มีท่อลำเลียง มนุษย์ได้นำมาใช้ประโยชน์แล้วกว่า 7,000
ชนิด และในจำนวนนี้มีประมาณ 20 ชนิด ที่เป็นพืชอาหารหลักของมนุษย์
จากตัวเลขข้างต้นจะเห็นได้ว่ายังมีสิ่งมีชีวิตที่มนุษย์เรายังไม่ได้ศึกษา
และรู้จักอีกเป็นจำนวนมาก
และที่แน่นอนที่สุดยังมีประโยชน์ที่มนุษย์เราจะได้รับอีกมากมายจากความหลาก
หลายเหล่านี้
จากข้อมูลการสำรวจความหลากหลายของชนิดของพืชและสัตว์ในป่าธรรมชาติของไทยพบว่า
ประเทศไทยเป็นแหล่งที่มีความหลากหลายอยู่ในลำดับสูงมากแห่งหนึ่งของโลก
ประเทศไทยซึ่งมีขนาดเพียง 0.36 เปอร์เซ็นต์ของพื้นที่บกของโลก
แต่ปรากฏว่ามีความหลากหลายของสัตว์มีกระดูกสันหลังและพืชพวกที่มีท่อลำเลียงสูงตั้งแต่
2.6 – 10.1 เปอร์เซ็นต์ ของที่มีในโลก สัตว์บางประเภท เช่น สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ
ซึ่งพบว่ามีจำนวนน้อย คือมีประมาณ 2.6 เปอร์เซ็นต์
ของสัตว์ประเภทนี้ในโลกก็เป็นที่คาดกันว่าน่าจะมีตัวเลขจริงสูงกว่านี้
เพราะสัตว์ประเภทนี้ยังไม่ได้รับการสนใจศึกษาและค้นหาอย่างจริงจังเลย
สาเหตุสำคัญที่ทำให้ป่าธรรมชาติของไทยมีความหลากหลายของพันธุ์พืชและสัตว์ในปริมาณสูงมีหลายประการ
ประการแรกคือ ประเทศไทยตั้งอยู่ในโซนร้อนเหนือเส้นศูนย์สูตรเล็กน้อยและอยู่ติดทะเล
จึงมีสภาพภูมิอากาศที่เหมาะสมต่อการอยู่รอด การเจริญเติบโต และการแพร่พันธุ์ของสิ่งมีชีวิตหลายชนิดตลอดปี
อย่างไรก็ตามสภาพภูมิอากาศจะแตกต่างกันบ้างในภาคต่างๆ
ซึ่งขึ้นอยู่กับตำแหน่งที่ตั้งของภาคและความสูงต่ำของพื้นที่
แต่โดยรวมแล้วสภาพภูมิอากาศของไทยจะไม่เปลี่ยนแปลงรุนแรงและรวดเร็วมากเหมือนในเขตอบอุ่นและเขตหนาว
จึงไม่เป็นปัจจัยจำกัดในการดำรงชีพของสิ่งมีชีวิต
ประการที่สองสภาพภูมิประเทศในภาคต่างๆ ของไทยมีความแตกต่างกัน เช่น
ภาคเหนือเป็นเขาสูง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นที่ราบสูง ภาคกลางเป็นที่ราบลุ่ม
ส่วนภาคใต้เป็นเขาสูงสลับกับที่ราบ และมีลมมรสุมพัดผ่านตลอดปี
สภาพความหลากหลายของภูมิประเทศและดินฟ้าอากาศดังกล่าว
ได้เอื้ออำนวยให้เกิดความหลากหลายของป่าธรรมชาติไม่ต่ำกว่า 12
ประเภท ตัวอย่างเช่น ป่าดิบเขา ป่าสนเขา ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง
ป่าดิบชื้น ป่าพรุ ป่าชายเลน เป็นต้น ซึ่งป่าแต่ละประเภทก็จะมีลักษณะเฉพาะตัว
และมีพันธุ์พืชและสัตว์แตกต่างกันไปบ้างไม่มากก็น้อยด้วย ประการที่สาม
ประเทศไทยตั้งอยู่บริเวณศูนย์กลางที่มีการกระจายพันธุ์ของพืชและสัตว์เข้ามาจากประเทศเพื่อนบ้านรอบด้าน
เช่น ทางเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือจะได้รับอิทธิพลจากพม่า จากเทือกเขาหิมาลัย
และจากจีนตอนใต้ ส่วนทางภาคใต้จะได้รับอิทธิพลจากมาเลเซีย เป็นต้น
จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้นจึงทำให้ประเทศไทยเป็นแหล่งที่รวบรวมเอาความหลากหลายทางชีวภาพไว้มากที่สุดแห่งหนึ่ง
ความหลากหลายของทรัพยากรพืชและสัตว์ของไทย
จะอำนวยประโยชน์ให้กับปวงชนของชาติได้อีกคณานับ หากเรามีมาตราการที่แน่นอนและเหมาะสมในการป้องกันรักษาความหลากหลายเหล่านี้
ทุกชนิดไว้เพื่อประโยชน์ในวันข้างหน้า
เพราะพืชและสัตว์ไม่ว่าชนิดใดจะเป็นส่วนประกอบสำคัญของระบบนิเวศน์
และนำมาซึ่งความสมดุลในระบบ นักนิเวศวิทยาเชื่อว่า
บริเวณที่มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตสูงบริเวณนั้นจะมีความสมดุลในระบบ บสูง
นั่นคือสิ่งมีชีวิตทุกชนิดไม่ว่าพืชหรือสัตว์ ไม่ว่าเล็กหรือใหญ่
จะมีความสำคัญต่อการเสริมสร้างความแข็งแรงในระบบ
เนื่องจากสิ่งมีชีวิตจะมีความเกี่ยวพันกันเป็นลูกโซ่หรือเป็นสายใยที่ซับ
ซ้อนภายในระบบ คือมีการถ่ายทอดพลังงานโดยการกินกันเป็นทอดๆ มีการพึ่งพาอาศัยเกื้อกูลให้ประโยชน์ต่อกันและกัน
และมีการควบคุมกันเองให้มีจำนวนพอเหมาะไม่มากไม่น้อยเกินไปด้วย
การที่สิ่งมีชีวิตมีความผูกพันกันดังกล่าว
ถ้ามีสิ่งมีชีวิตชนิดใดชนิดหนึ่งสูญพันธุ์ไป
ก็จะต้องกระทบกระเทือนถึงสิ่งมีชีวิตชนิดอื่นโดยเฉพาะชนิดที่มีความสัมพันธ์
ใกล้ชิดกันด้วย
แต่การกระทบกระเทือนจะรุนแรงน้อยกว่าในระบบหรือบริเวณที่มีความหลากหลายของ
สิ่งมีชีวิตสูงกว่า
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น